“Eigenlijk moet je het eerst een keer zelf beleven, voordat je je er echt iets bij kan voorstellen”, zegt Emile Seegers (57). Hij is een enthousiaste zeezwemmer en zwemt zeker drie tot vier keer per week met zijn club ZPC TX ’71 op Texel. Seegers heeft al diverse triathlons achter de rug. “Mijn ervaring tijdens de triathlon is dat je zo snel mogelijk om de boeien zwemt, vervolgens zo snel mogelijk je pak uit doet en dat je niet echt geniet van het zwemmen. Openwaterzwemmen, zeker in zee, geeft een totaal andere beleving. Je ervaart een gevoel van vrijheid en pure verbinding met de natuur.”

Claudia Broeke (46) is eigenaar van Zwem­analyse en herkent dat gevoel. “Zwemmen is mijn passie”, zegt ze. “Ik vind het geweldig om zelf zwemavonturen te beleven, maar ook om anderen in zwemmen te begeleiden zodat ze nog meer zwemplezier ervaren.” Want hoewel veel triatleten merken dat hun zwemplezier toeneemt zodra techniek en snelheid vooruit gaan, blijkt dat je zwemplezier ook op een andere manier kan opkrikken. Broeke: “Zwemavonturen geven energie. Tijdens mijn eigen zwemavonturen dacht ik regelmatig ‘Wauw, ik zwem hier maar mooi. Ik zie niets voor me en achter me. Alleen maar een bootje.’ Op dat soort momenten ben ik vol levensenergie.”

De Kanaaloversteek is één van de bekendste grote zwemavonturen. Maar, we kennen nog meer grootse zwemavonturen. Zo zwom de Brit Ross Edgley (33) vorig jaar in 157 dagen rondom Engeland. Een 3.200 kilometer lange tocht waarin hij dagelijks gemiddeld 12 uur zwom. Edgley inspireerde zoveel mensen dat maar liefst 300 zwemmers hem vergezelden tijdens de laatste mijl in Margate. Ben Lecomte is momenteel bezig om de Stille Oceaan over te zwemmen. 8.800 kilometer door de grote plastic soep, zoals hij het noemt. Aandacht voor de vervuiling van de oceaan is het belangrijkste doel van zijn avontuur. Maar ook in ons eigen land waren we dit jaar getuige een groots zwemavontuur: de Elfstedenzwemtocht van Maarten van der Weijden. Na een gestrande poging in 2018 lukte het hem een jaar later wel om de 195 kilometer lange zwemtocht te finishen.

Grootse zwemavonturen vergen jarenlange voorbereiding. Broeke: “Naast maandenlange training, doe je de oversteek van het Kanaal in samenwerking met een loods waar je jaren van te voren al een slot koopt. Doe je dat niet, dan ben je voordat je de haven uit bent gezwommen opgepakt door Engelse kustwacht. Er gaan dagelijks 800 schepen door het Kanaal. Een loods kan je hier tussendoor manoeuvreren en bepaalt op basis van je opgegeven zwemtijden en het tij het beste vertrektijdstip en de route.”

Kleine zwemavonturen kan je echter prima zelf organiseren in open binnenwater bij jou in de buurt. “Het is heel leuk om in rivieren, plassen of meren te zwemmen”, zegt Broeke. “Het is even wennen aan planten en vissen. Maar hoe meer ervaring je hebt, hoe minder eng dat is. Als kind gilden wij bij een plant net zo hard als wanneer we een haai zouden tegenkomen”, lacht ze. “Tegenwoordig schrik ik er niet meer van.”

Ook Richard Broer (60) herkent het geweldige gevoel dat avontuurlijk zwemmen geeft. “In zee zwemmen, maar ook in binnenwater, is iedere keer anders. Je hebt nooit hetzelfde tij, dezelfde golfslag en windrichting. En ook de uitzichten zijn iedere keer anders.” Broer heeft een lange historie in de zwemsport en in het openwaterzwemmen. In 1978 werd hij klassementskampioen openwaterzwemmen (de voorloper van het Nederlands Kampioenschap). En door de jaren heen legde hij vele openwater zwemwedstrijden af. Sinds de jaren ’80 is Broer lid van de taakgroep Openwater Zwemmen van de KNZB en coördineert hij openwaterzwemwedstrijden en -evenementen.

Broer geeft zelf regelmatig clinics voor de KNZB, Zwemanalyse en zijn eigen bedrijf ChannelChallenge waarmee hij zwemmers begeleidt bij grote zwemuitdagingen. “Je moet weten waar je aan toe bent, als je een zwemavontuur opzoekt. Bij de Kanaaloversteek (die Broer zelf ook deed, red.) zeggen ze: ‘Know your limitations before you exceed them’. Dat geldt ook voor het zwemmen van kleine zwemavonturen”, aldus Broer. “Ken de gevaren voordat je in het water springt.” Hoe bereid je je dan voor? “Zorg bijvoorbeeld altijd dat je iemand bij je hebt”, zegt Broer. “Bijvoorbeeld door met een buddy te zwemmen, of door iemand op de kant te hebben die je in de gaten kan houden.” Broeke en Seegers beamen dit. Seegers: “Op Texel zwemmen wij nooit alleen in zee. Daarnaast is er altijd een bootje bij ons. Die kan ongeveer twintig man behappen.”

Seegers: “Zeker als onervaren zeezwemmer kan je plotseling in paniek raken. Bedenk dat je in praktisch groen water zwemt. Daarin moet je je leren oriënteren. Een klein beetje golfslag maakt dat je zo de weg kwijt bent. Ik heb dat zelf twee jaar geleden meegemaakt. Ik kwam in een regenbui terecht waarin er echt een regengordijn om ons heen ontstond. We zagen niets meer, maar wij waren dus ook slecht te zien voor anderen. Gelukkig zag het langsvarende bootje ons wel liggen en was ik zelf zo scherp om te bedenken dat ik voor de regenbui de hele tijd golven en wind van achteren had gehad. Dat moest ik blijven aanhouden. In zo’n situatie moet je realistisch blijven denken en is het heel fijn dat je samen bent.”

Na dat hachelijke zwemavontuur schafte Seegers meteen een zwemboei (Saferswimmer) aan. “Niet alleen voor mijn eigen veiligheid, ook voor de mensen op de kant en de boten om mij heen. Je bent veel beter zichtbaar. Zo hoorden we laatst over de dekradio van een rondvaartboot dat mensen aan boord zeiden dat ze zeehonden in een hele rare kleur hadden gezien.” Broeke beaamt het nut van de zwemboei: “Anderen zien je zoveel beter. Dat is echt de moeite waard. Plus het gemak dat je je sleutels kan meenemen, of even kan steunen als je bijvoorbeeld kramp krijgt.” Ze vergelijkt de intrede van de zwemboei met de fietshelm. “In de jaren ’80 dacht iedereen ‘wat een onzin’, terwijl het nu geen issue meer is en je zonder helm zelfs niet mee mag in een groepje.”

Daarnaast adviseert Broeke een kleurrijke badmuts. “Als je er dan toch een op doet, dan een goed zichtbare.” Daarnaast adviseert ze om goed te luisteren naar je eigen lichaam. “Praat hardop. Geef dus ook op tijd aan wanneer je je wat minder goed voelt. De terugweg kan dan namelijk nog best wel eens lang zijn.”

Andere belangrijke punten om op te letten zijn volgens Broer de temperatuur van het water en het gevaar op onderkoeling. “Iedereen reageert anders op kou. Ik zwem zelf graag zo lang mogelijk buiten. In zee kan dat nog tot in oktober. Het water is dan nog zo’n 16 graden, omdat zeewater minder fluctueert in temperatuur dan binnenwater.” Mocht je toch enigszins onderkoeld zijn geraakt tijdens je zwemavontuur, dan is het volgens Emck altijd handig om isolerend folie en een deken in de achterbak van je auto te hebben liggen. “Zeker in het begin of einde van het seizoen, als het water koud is.”

Broer: “Verder is het voor zwemavonturen wijs om kennis te krijgen van de wind, het tij, stroming en als je in zee zwemt moet je leren wat welke vlag betekent. Ook leer ik zeezwemmers altijd wat een mui en een zwin is. De stroming bij dit soort zandbanken is namelijk verraderlijk.” Daarnaast adviseert Broer om te leren aan twee kanten te kunnen ademen. “Op die manier kan je je beter oriënteren’, zegt Broer. Met z’n tweeën of in een groepje zwem je ook altijd rechter dan alleen. En door aan beide kanten te ademen, kan je door lichtjes je hoofd op te tillen aan het begin van je slag, door één brillenglaasje de kant in de gaten houden.”

Eén van Broers eigen grote zwemavonturen is zijn oversteek van de straat van Gibraltar die hij in 2008 maakte. “Ik was de eerste Nederlander die dat deed. Het feit dat je van Europa naar Afrika zwemt is op zich al grappig. Maar wat het ook spannend maakt, is dat je misschien wel 20 kilometer zwemt in plaats van de rechtstreekse 14. Doordat de stroming niet voorspelbaar is, weet je nooit hoe lang je erover gaat doen. Tijdens mijn oversteek werd ik begeleid door mijn coach vanaf zijn eigen bootje en door een loods die voor ons uit voer. Achteraf hoorde ik van mijn coach dat mensen van de loods de hele dag zeiden ‘Not a good day for swimming.’ Ik merkte alleen iets van de korte golfslag waar ik op een gegeven moment een ritme in vond. Het was een prachtig avontuur!”

En die zwemavonturen zijn dus de moeite waard. Seegers: “Iedere keer dat ik zwem is het een avontuur. En het is nooit hetzelfde. Als wij ‘s ochtends vroeg in zee zwemmen, komt er soms een koppie van een zeehond boven. Alsof hij zegt ‘zeg, kom je nog?’ Dat is echt genieten en de moeite waard om eens te ervaren!”