Avontuur

De Muur van Evert Scheltinga

Leestijd: 11 min

Team4Talent-atleet Evert Scheltinga liet de redactie van Transition een paar dagen over zijn schouder meekijken in de aanloop naar en tijdens Challenge Geraardsbergen. Embedded journalism voor triatleten? Wij zijn erbij!

Daar zit hij, de kersverse nationaal kampioen op de halve triathlon. De trainingen zijn gedaan, de vorm is goed en hij heeft gerust de laatste dagen. Hij kent het parcours, weet wie de tegenstanders zijn, wat ze kunnen en welke races ze de laatste tijd gedaan hebben. Het materiaal is in orde, de voeding is voorbereid en de opdrachten voor deze race zijn doorgenomen. Over twintig minuten klinkt het startschot voor de professionele atleten bij Challenge Geraardsbergen, de halve triathlon die sinds vorig jaar georganiseerd wordt in het hart van de Vlaamse Ardennen. Niks staat een dijk van een race in de weg. Of…bijna niks. Eerst moet hij nog voorbij zichzelf, op weg naar het startvak. Misschien wel de lastigste hindernis die vandaag genomen moet worden. Lastiger dan de Muur van Geraardsbergen. Hij moet eerst over de Muur van Evert Scheltinga.

Soepele schouders

Een halve week eerder tref ik Evert in het zwembad in Arnhem waar hij al zijn hele carrière traint. Het is woensdagochtend en hij maakt zijn meters. We hebben in de loop der jaren al vaak samen getraind in baantje 2, maar vanochtend laat ik hem zijn eigen set zwemmen. Hij is sowieso veel te snel uiteraard, maar ik wil hem ook kunnen observeren. Deze week volg ik hem vanaf de voorbereidingen thuis, tot na de finish van Challenge Geraardsbergen, waar hij tussen de profs zal starten.

Het ziet er altijd heel gemakkelijk uit als Evert zwemt. Lange, rustige slagen, soepele schouders en afgemeten klappen als het hard gaat. Ook vandaag. Als we tijdens het uitzwemmen bijpraten, vertelt hij dat de moeheid van het vorig raceweekend nog niet helemaal over is. “Nieuwkoop was een zware wedstrijd. Zowel fysiek als mentaal. Ik voelde al heel snel op de fiets dat het geen topdag zou worden. Ik had qua training niet echt gas terug genomen voor die wedstrijd, ondanks dat het een NK is en ik merkte dat ik moeite had met het tempo. Ik was niet fris.”

Foto: Romy Louise van Schooneveld

“Opgeven is een aantrekkelijke gedachte. Zeker. Maar ik heb ook geleerd dat er op de langere afstanden nog van alles kan gebeuren. Er kunnen ook laat in de wedstrijd nog winstkansen komen.”

Evert Scheltinga

Ik wil van Evert weten of hij op zo’n moment denkt aan uitstappen. Moet je als profatleet altijd finishen, ook als je een offday hebt en volgende week weer aan de bak moet? Kun je dan niet beter je energie sparen? “Opgeven is een aantrekkelijke gedachte. Zeker. Maar ik heb ook geleerd dat er op de langere afstanden nog van alles kan gebeuren. Er kunnen ook laat in de wedstrijd nog winstkansen komen.” En zo gaat het die dag. Pas in de slotfase komt Scheltinga ineens in kansrijke positie om de nationale titel te grijpen. Het lukt hem. Voor het eerst op deze afstand. Omdat hij de knop omgezet had en doorging toen het niet lekker draaide.

Verkenning van het parcours

Op vrijdag reist Evert af naar België, samen met zijn vriendin, coach, persoonlijke fotograaf, steun en toeverlaat Romy. Ik wist al langer dat Romy veel praktische zaken die horen bij het bestaan als proftriatleet voor haar rekening neemt. Het is een soort kleine bv, die ze samen runnen. Gedurende het weekend wordt me duidelijk dat ze ook een andere rol vervult, die groter wordt naarmate de race dichterbij komt. Maar eerst zijn er de plichtplegingen die bij de racevoorbereiding horen. Verkenning van het parcours en in het bijzonder het icoon dat deze wedstrijd tekent: De Muur. Geraardsbergen is wereldberoemd onder sportliefhebbers, die de passages uit de Ronde van Vlaanderen – en in de loop der jaren wel zeventig andere koersen – op het netvlies hebben staan. Vele duizenden wielertoeristen vallen zelf ook elk jaar de woeste kasseienklim naar de kapel Onze-Lieve-Vrouw Oudenberg aan.

Foto: André Kwakernaat

Sinds vorig jaar organiseert de Stad Geraardsbergen er samen met Challenge Family een halve triathlon, mét passage over De Muur. Twee keer. Het zwemmen vindt plaats in een prachtige recreatieplas net buiten de stad en het loopparcours gaat zowel dwars door de stad, met passages over de Markt aan de voet van de Muur, als langs de rivier de Dender. Net als het fietsen, is het lopen geen meter vlak. Evert krijgt er zin in. Genoeg mogelijkheden om er een mooie wedstrijd van te maken, weet hij na de verkenning. Als we ’s avonds bellen, ik ben dan nog thuis in Arnhem, valt het me op hoe ontspannen hij is. Dat gaat wel veranderen als de start van de race dichterbij komt, bezweert hij me. Hij geeft ook aan dat hij daar heel open over zal zijn. We gaan een inkijkje krijgen in een proces dat normaal voor de buitenwereld niet zichtbaar is.

Verplichte activiteiten

Als ik op zaterdagochtend bij het gastgezin aanbel waar Romy en Evert logeren, heeft Evert er al een rondje fietsen op zitten. De dag voor de wedstrijd bestaat verder uit een aantal verplichte activiteiten, die we samen zullen bijwonen. Eerst naar het stadscentrum voor de registratie en daarna de persconferentie met veel obligate vragen aan het internationale gezelschap dat heeft plaatsgenomen achter de tafel. Natuurlijk, iedereen is fit, maar niemand weet hoe het precies met de vorm is. En ja, ze zijn onder de indruk van de stad Geraardsbergen, van De Muur en van de mooie omgeving. Iedereen heeft het parcours verkend. Het gaat vast en zeker een mooie strijd worden en ze denken allemaal dat winnen lastig wordt. Voorspelbaar en tegelijkertijd amusant. Na afloop is er nog net genoeg tijd voor een warme pastamaaltijd op een terrasje voordat de racebriefing op het programma staat. Die is bij de zwemstart, dus we halen de auto op aan de rand van de stad.

Er is tijdens de briefing wat onduidelijkheid over de Belgische regelgeving ten opzichte van internationale regels, maar na een half uurtje zit ook deze verplichting erop. Tijd voor Evert om het zwemwater even te voelen. Voor het eerst denk ik iets van zenuwen te bespeuren. Een cynische opmerking over hoe goed het ging, een paar weifelende woorden over de watertemperatuur en het wel of niet met wetsuit mogen zwemmen en of dat gunstig danwel ongunstig uit zal pakken. Het zijn kleine signalen dat de race dichterbij komt. Terwijl ik aan het eind van de middag nog gauw een rondje ga rennen en De Muur ook maar even meepak, ligt Evert te slapen. Het zorgt ervoor dat hij ’s avonds weer relaxt is.



Foto: Romy Louise van Schooneveld

Kruisje en pijltje

Die avond ontmoeten we tijdens het eten Evert’s kompanen van Team4Talent, die ook gearriveerd zijn in België. Teambaas André Kwakernaat zal tijdens de race fotograferen op een aantal locaties en Mark Oude Bennink fungeert als coach langs de zijlijn en zal ook de voor Evert op maat gemaakte sportvoeding klaarzetten bij de ‘special needs’ uitgiftepunten op het parcours. Kwakernaat en Oude Bennink zijn, na een paar Italiaanse wedstrijden waarin het nodige mis ging, blij dat de organisatie van Challenge Geraardsbergen de zaken goed voor elkaar heeft. Er zullen geen problemen zijn, zo is de verwachting. Ook zij hebben het parcours verkend en weten waar we op welk moment moeten zijn om geen doorkomst te missen. De recente resultaten van de concurrenten worden nog even doorgenomen en er wordt een verwachting uitgesproken over hoe de zaken er voor zullen staan na het zwemonderdeel. Ik kan niet zo goed hoogte krijgen van Evert. Hij lijkt ontspannen, maar ergens krijg ik ook het idee dat het wat hem betreft wel zondag mag worden, dan kan hij eraan beginnen.

“Als ik het op een bepaald moment te warm heb, dan komt er als antwoord op de vraag wat ik daarmee moet doen bijvoorbeeld dat anderen daar ook last van hebben. Meer dan ik, want ik kan daar goed tegen. Dan is het dus niet erg.”

Evert Scheltinga

Die middag heeft Romy me iets laten zien dat in Evert’s mentale toestand tijdens de wedstrijd een belangrijke rol speelt. Op zijn ene hand tekent ze een kruisje en op de andere een pijltje. Ik vraag waar ze voor staan en ben verrast door de simpelheid van het concept. “Het kruisje betekent dat ik moet stoppen met piekeren. Geen tactieken of plannen, maar focussen op het hier en nu”, licht Evert toe. In Nieuwkoop was het kruisje al heel snel nodig, toen het raceplan niet uitgevoerd kon worden. Waar Evert in het verleden te vaak bleef malen en de gedachten zijn race lam dreigden te leggen, helpt het kruisje in dit soort situaties om de benen het werk te laten doen. Het pijltje stelt een cursor voor die mapjes op de computer kan openen waar antwoorden op vragen in staan. Op werkelijk alle vragen. Een voorbeeld: “Als ik het op een bepaald moment te warm heb, dan komt er als antwoord op de vraag wat ik daarmee moet doen bijvoorbeeld dat anderen daar ook last van hebben. Meer dan ik, want ik kan daar goed tegen. Dan is het dus niet erg.”

Negatieve gedachten

De volgende ochtend zit ik al vroeg op de slaapkamer bij Evert en Romy. Dan blijkt dat Evert niet overdreef toen hij zei dat hij in de uren voor de wedstrijd chagrijnig is. Hij had me, toen ik hem vroeg om dit artikel te maken, nog gewaarschuwd. “Zodra ik wakker word op de dag van de race, ben ik niet te genieten. Het liefst heb ik dan geen mensen om me heen, behalve Romy, maar zij moet het ook vaak ontgelden. Ik baal ervan dat ik zo onaardig tegen haar ben en toch is het niet tegen te houden”, geeft hij schuldbewust aan. De negatieve gedachten zijn niet aan te slepen.

Evert heeft al heel wat excuses bedacht in de loop der jaren, om niet te hoeven starten. Niet uitgerust, niet in vorm, pijntjes, te koud, te warm, geen gunstig parcours voor een goed resultaat en ga zo maar door. En toch komt hij uiteindelijk zijn bed uit en begint aan de voorbereidingen. Wat daarbij opvalt: de profatleet Scheltinga is in die situatie niet anders dan de doorsnee agegrouper. Gehaast, gestresst, chaotisch, drie keer terug van de garage naar de slaapkamer om een vergeten item op te halen, mopperend dat een band niet op spanning wil geraken en al die tijd de klok negerend die zegt dat het eigenlijk al lang tijd is om te vertrekken.

Foto door: Romy Louise van Schooneveld

Moed inspreken

Als Evert dan eindelijk op de fiets naar de zwemstart vertrekt, een kus voor zijn lief kan er nog net vanaf, haalt Romy opgelucht adem. Totdat we beseffen dat wij Evert’s zwemspullen bij ons hebben en dus zelf ook grote haast moeten maken om op tijd te zijn. Gelukkig halen we de pendelbus die naar de zwemstart gaat en kunnen we Evert zijn materialen en voeding op tijd overhandigen. En dan volgt de zwaarste uitdaging van de dag. Steeds meer trekt Evert zich terug. Zowel fysiek als mentaal. Hij zit ergens achteraf, op een stenen richel en staart naar zijn voeten. Romy praat op hem in, probeert hem moed in te spreken. Veel meer dan schouderophalen of een soort ongelovig gegrom krijgt ze niet als reactie. Hij zal naderhand vertellen dat het juist Romy’s aanwezigheid is die ervoor zorgt dat hij kan toegeven aan deze gemoedstoestand, om er vervolgens een peptalk voor terug te krijgen, in plaats van de schijn op te houden en zelf te blijven worstelen met de negativiteit.

Op een bepaald moment zou ik zweren dat het huilen Evert nader staat dan het lachen. Ik krijg kippenvel als ik terugdenk aan een hele triathlon op een tropisch eiland waar mij hetzelfde overkwam. Angst. Ik denk dat hij bang is. In de laatste momenten voordat de atleten opgeroepen worden om naar de start te komen, baten er geen kruisjes en pijltjes aan. Dit zijn de donkere spelonken van de vertwijfelde ziel die voor even geen heil meer ziet in de missie die op punt van beginnen staat.



Foto: André Kwakernaat

Vastberaden en ontspannen

‘When the gun goes off, the bullshit stops’, roepen triatleten wel eens, refererend aan alle grootspraak die voor een race vaak geuit wordt. Gek genoeg geldt dat ook voor de ongewilde rituelen die ik vanochtend gezien heb. De knop is om en Evert is vertrokken. Hij is over zijn eigen Muur geraakt. Het wordt al heel snel duidelijk dat er op thuisfavoriet Pieter Heemeryck geen maat staat in deze editie. Daarachter is echter alles mogelijk. Bij de passages op De Muur, waar zich zoals verwacht veel toeschouwers verzameld hebben, zien we Evert vastberaden en tegelijkertijd met ontspanning op het gezicht bovenkomen. Waar in het verleden energieproblemen nog wel eens wilden zorgen voor een terugval tijdens het lopen, gaat ook dat nu perfect. Mark Oude Bennink voorziet Evert niet alleen van voeding, maar geeft ook de tussentijden door.

Evert loopt voor een podiumplek, gaat diep en wordt uiteindelijk derde. Een mooi resultaat na een goed opgebouwde race. Tevredenheid in het kamp van Team4Talent en opluchting bij Romy. Terwijl Evert in de warme zomerzon op de bomvolle Markt van Geraardsbergen met Vlaamse frieten nageniet van zijn wedstrijd, neem ik afscheid. Op de terugweg naar Nederland vraag ik me hardop af hoeveel triatleten voor de start van een wedstrijd dezelfde achtbaan van emoties doormaken als dat ik Evert heb zien doen. Daarna neem ik me voor om hem een volgende keer in het zwembad toch eens te vragen of dat pijltje op zijn hand hem ook aan antwoorden kan helpen vóór de start, of dat het alleen tijdens de wedstrijd werkt? Bij nader inzien had ik daarover misschien Onze-Lieve-Vrouw Oudenberg moeten raadplegen. Volgend jaar weer een kans…

Foto: André Kwakernaat


 

Dit artikel verscheen in Transition Magazine #16

Deel dit artikel


Martijn Keijsers

Martijn was jarenlang hoofdredacteur van Transition. Hij schrijft nog regelmatig over avonturen, training en triathlon als lifestyle .

Nog niet
ingeschreven?

De redactie van Transition houdt jou graag op de hoogte van nieuwe artikelen, tips van onze Makers en sneak previews van nieuwe edities van het online magazine.