Daar zit hij, de kersverse nationaal kampioen op de halve triathlon. De trainingen zijn gedaan, de vorm is goed en hij heeft gerust de laatste dagen. Hij kent het parcours, weet wie de tegenstanders zijn, wat ze kunnen en welke races ze de laatste tijd gedaan hebben. Het materiaal is in orde, de voeding is voorbereid en de opdrachten voor deze race zijn doorgenomen. Over twintig minuten klinkt het startschot voor de professionele atleten bij Challenge Geraardsbergen, de halve triathlon die sinds vorig jaar georganiseerd wordt in het hart van de Vlaamse Ardennen. Niks staat een dijk van een race in de weg. Of…bijna niks. Eerst moet hij nog voorbij zichzelf, op weg naar het startvak. Misschien wel de lastigste hindernis die vandaag genomen moet worden. Lastiger dan de Muur van Geraardsbergen. Hij moet eerst over de Muur van Evert Scheltinga.

Ik wil van Evert weten of hij op zo’n moment denkt aan uitstappen. Moet je als profatleet altijd finishen, ook als je een offday hebt en volgende week weer aan de bak moet? Kun je dan niet beter je energie sparen? “Opgeven is een aantrekkelijke gedachte. Zeker. Maar ik heb ook geleerd dat er op de langere afstanden nog van alles kan gebeuren. Er kunnen ook laat in de wedstrijd nog winstkansen komen.” En zo gaat het die dag. Pas in de slotfase komt Scheltinga ineens in kansrijke positie om de nationale titel te grijpen. Het lukt hem. Voor het eerst op deze afstand. Omdat hij de knop omgezet had en doorging toen het niet lekker draaide.

Op vrijdag reist Evert af naar België, samen met zijn vriendin, coach, persoonlijke fotograaf, steun en toeverlaat Romy. Ik wist al langer dat Romy veel praktische zaken die horen bij het bestaan als proftriatleet voor haar rekening neemt. Het is een soort kleine bv, die ze samen runnen. Gedurende het weekend wordt me duidelijk dat ze ook een andere rol vervult, die groter wordt naarmate de race dichterbij komt. Maar eerst zijn er de plichtplegingen die bij de racevoorbereiding horen. Verkenning van het parcours en in het bijzonder het icoon dat deze wedstrijd tekent: De Muur. Geraardsbergen is wereldberoemd onder sportliefhebbers, die de passages uit de Ronde van Vlaanderen – en in de loop der jaren wel zeventig andere koersen – op het netvlies hebben staan. Vele duizenden wielertoeristen vallen zelf ook elk jaar de woeste kasseienklim naar de kapel Onze-Lieve-Vrouw Oudenberg aan.

Sinds vorig jaar organiseert de Stad Geraardsbergen er samen met Challenge Family een halve triathlon, mét passage over De Muur. Twee keer. Het zwemmen vindt plaats in een prachtige recreatieplas net buiten de stad en het loopparcours gaat zowel dwars door de stad, met passages over de Markt aan de voet van de Muur, als langs de rivier de Dender. Net als het fietsen, is het lopen geen meter vlak. Evert krijgt er zin in. Genoeg mogelijkheden om er een mooie wedstrijd van te maken, weet hij na de verkenning. Als we ’s avonds bellen, ik ben dan nog thuis in Arnhem, valt het me op hoe ontspannen hij is. Dat gaat wel veranderen als de start van de race dichterbij komt, bezweert hij me. Hij geeft ook aan dat hij daar heel open over zal zijn. We gaan een inkijkje krijgen in een proces dat normaal voor de buitenwereld niet zichtbaar is.

Als ik op zaterdagochtend bij het gastgezin aanbel waar Romy en Evert logeren, heeft Evert er al een rondje fietsen op zitten. De dag voor de wedstrijd bestaat verder uit een aantal verplichte activiteiten, die we samen zullen bijwonen. Eerst naar het stadscentrum voor de registratie en daarna de persconferentie met veel obligate vragen aan het internationale gezelschap dat heeft plaatsgenomen achter de tafel. Natuurlijk, iedereen is fit, maar niemand weet hoe het precies met de vorm is. En ja, ze zijn onder de indruk van de stad Geraardsbergen, van De Muur en van de mooie omgeving. Iedereen heeft het parcours verkend. Het gaat vast en zeker een mooie strijd worden en ze denken allemaal dat winnen lastig wordt. Voorspelbaar en tegelijkertijd amusant. Na afloop is er nog net genoeg tijd voor een warme pastamaaltijd op een terrasje voordat de racebriefing op het programma staat. Die is bij de zwemstart, dus we halen de auto op aan de rand van de stad.

Er is tijdens de briefing wat onduidelijkheid over de Belgische regelgeving ten opzichte van internationale regels, maar na een half uurtje zit ook deze verplichting erop. Tijd voor Evert om het zwemwater even te voelen. Voor het eerst denk ik iets van zenuwen te bespeuren. Een cynische opmerking over hoe goed het ging, een paar weifelende woorden over de watertemperatuur en het wel of niet met wetsuit mogen zwemmen en of dat gunstig danwel ongunstig uit zal pakken. Het zijn kleine signalen dat de race dichterbij komt. Terwijl ik aan het eind van de middag nog gauw een rondje ga rennen en De Muur ook maar even meepak, ligt Evert te slapen. Het zorgt ervoor dat hij ’s avonds weer relaxt is.

Die middag heeft Romy me iets laten zien dat in Evert’s mentale toestand tijdens de wedstrijd een belangrijke rol speelt. Op zijn ene hand tekent ze een kruisje en op de andere een pijltje. Ik vraag waar ze voor staan en ben verrast door de simpelheid van het concept. “Het kruisje betekent dat ik moet stoppen met piekeren. Geen tactieken of plannen, maar focussen op het hier en nu”, licht Evert toe. In Nieuwkoop was het kruisje al heel snel nodig, toen het raceplan niet uitgevoerd kon worden. Waar Evert in het verleden te vaak bleef malen en de gedachten zijn race lam dreigden te leggen, helpt het kruisje in dit soort situaties om de benen het werk te laten doen. Het pijltje stelt een cursor voor die mapjes op de computer kan openen waar antwoorden op vragen in staan. Op werkelijk alle vragen. Een voorbeeld: “Als ik het op een bepaald moment te warm heb, dan komt er als antwoord op de vraag wat ik daarmee moet doen bijvoorbeeld dat anderen daar ook last van hebben. Meer dan ik, want ik kan daar goed tegen. Dan is het dus niet erg.”

Als Evert dan eindelijk op de fiets naar de zwemstart vertrekt, een kus voor zijn lief kan er nog net vanaf, haalt Romy opgelucht adem. Totdat we beseffen dat wij Evert’s zwemspullen bij ons hebben en dus zelf ook grote haast moeten maken om op tijd te zijn. Gelukkig halen we de pendelbus die naar de zwemstart gaat en kunnen we Evert zijn materialen en voeding op tijd overhandigen. En dan volgt de zwaarste uitdaging van de dag. Steeds meer trekt Evert zich terug. Zowel fysiek als mentaal. Hij zit ergens achteraf, op een stenen richel en staart naar zijn voeten. Romy praat op hem in, probeert hem moed in te spreken. Veel meer dan schouderophalen of een soort ongelovig gegrom krijgt ze niet als reactie. Hij zal naderhand vertellen dat het juist Romy’s aanwezigheid is die ervoor zorgt dat hij kan toegeven aan deze gemoedstoestand, om er vervolgens een peptalk voor terug te krijgen, in plaats van de schijn op te houden en zelf te blijven worstelen met de negativiteit.

Op een bepaald moment zou ik zweren dat het huilen Evert nader staat dan het lachen. Ik krijg kippenvel als ik terugdenk aan een hele triathlon op een tropisch eiland waar mij hetzelfde overkwam. Angst. Ik denk dat hij bang is. In de laatste momenten voordat de atleten opgeroepen worden om naar de start te komen, baten er geen kruisjes en pijltjes aan. Dit zijn de donkere spelonken van de vertwijfelde ziel die voor even geen heil meer ziet in de missie die op punt van beginnen staat.